top of page
hoofdstuk.jpg

RECENSIE HOOFDSTUK

Martin Groenhuis, lid boekenjury 2020 Orde van Organisatieadviseurs (Ooa)

Augustus 2021 

'Hoofdstuk', geschreven door Rutger Slump, is een 'meervoudig' boek. Allereerst is het een fascinerend en intrigerend verslag van een jonge vader die door een herseninfarct in 1 daverende klap zijn hele leven en dat van zijn omgeving in elkaar voelt storten. Niets is meer zoals het was. Alles moet opnieuw worden 'herontdekt'. Dat geldt uiteraard voor het hervinden van fysieke vermogens, maar op indringende wijze laat de schrijver zien dat het om iets veel essentiëlers gaat: het hervinden van een relatie tot je eigen lijf, tot je eigen persoonlijkheid.

Met haarscherpe observaties en een groot vermogen tot zelfonderzoek wordt het boek daarom ook een filosofisch onderzoek. Hoe weet je wie je werkelijk bent? Kun je weer worden wie je dacht te zijn? En als je daaraan twijfelt, wie moet je dan geloven...? Grote vragen die behandeld worden met een goed gekozen, lichte en bij vlagen hilarische toon. De schrijver spaart zichzelf niet, juist niet..

En omdat we onszelf alleen echt leren kennen in de interactie met anderen is deze roman ook een analyse van menselijke verhoudingen, van rolverdelingen en goedbedoelde (mis-)communicatie. Met zijn achtergrond als trainer, coach en 'ontregelaar' voert de schrijver als het ware een groot 'participerend onderzoek' uit naar de manier waarop mensen zichzelf en elkaar kunnen kwijtraken tijdens een proces van revalidatie. Want ondanks alle goede intenties, en misschien wel juist deels daardoor wordt ook haarscherp duidelijk dat er iets ontbreekt. De terugkerende frustratie van de schrijver is de antenne voor het blootleggen van fundamentele vragen over de manier waarop organisaties, instanties, voorschriften, aannames en (onuitgesproken) verwachtingen in de weg kunnen zitten tijdens het zoeken naar echt contact. Wie is wie in dit proces? Wat kan en mag er ter discussie gesteld worden? Wie bepaalt de verhoudingen en de grenzen van wat er thuishoort in een revalidatie?

Juist omdat de schrijver tijdens het hele proces ook nog eens openlijk en genadeloos eerlijk op zoek is naar een 'herdefiniering' van zichzelf, geeft het zijn observaties over (het gemis) aan echt menselijk contact extra diepte. Dit is niet het 'zoveelste commentaar' op de problematische werking van bureaucratie, systemen en protocollen in de zorgsector. Dit is een invoelbaar en feitelijke weergave van het 'verlies' van iets uiterst waardevols: het vermogen om elkaar te blijven zien als volwassen, welwillende maar per definitie imperfecte en zoekende medemens. En de ruimte om daarbinnen vragen en onzekerheden toe te laten in plaats van 'weg te organiseren'.

Het boek is daarmee ook een 'systemische interventie' op zichzelf. Een opstap naar en een aanleiding tot het gezamenlijk beschouwen van de manier waarop juist in alle welwillendheid vaak precies gebeurt wat eigenlijk niemand wil. Waar alles verloopt zoals het bedoeld en bedacht is, maar waar 'onrecht' wordt gedaan aan alles dat niet binnen de lijntjes blijkt te passen.

In de epiloog geeft de schrijver helder aan dat het geen kwestie van 'schuld' is. Juist niet. Goedwerkende systemen zijn van levensbelang. Dat hoef je uitgerekend de schrijver niet te vertellen. Maar zijn oproep om de 'onoplosbaarheid' van sommige paradoxen te blijven zien is cruciaal en waardevol: 'Ik hoop dat we elkaar simpelweg als onhandige mensen blijven zien met briljante, zelfgebouwde systemen met specifieke doelen. Niet meer dan dat, ook niet minder dan dat.'

'Hoofdstuk' is daarmee een knappe en grondige analyse van wat in veel, heel veel organisaties een onbesproken probleem is: het in stand houden van patronen en vormen van interactie, zonder dat er ruimte is om diezelfde patronen ter discussie te stellen. De romanvorm en de indringende persoonlijke manier van schrijven maken die boodschap alleen maar sterker.

Boek

Lees Hoofdstuk zelf. 

podcast

Luister deze spontane podcast waarin auteur Rutger Slump geinterviewd wordt door Misha Koole

playlist

Luister per moment in Hoofdstuk de muziek.

Spreker

Bekijk de video op het lustrumsymposium van Kennisnetwerk CVA

bottom of page