De fysieke omgeving heeft mijn speciale aandacht in de zoektocht naar menselijkheid in De Zorg. Kunnen we een omgeving maken waarin contact tussen mensen – zoals patiënt en professional – logischer en eenvoudiger wordt? Bedenk maar waar jij liever met een vriend een afspreekt: in een café of in de lounge van een ketenhotel? Je kan bij beide locaties praten en een biertje krijgen, maar de omgeving heeft overduidelijk invloed op de avond. Onlangs was ik te gast bij een ziekenhuisacademie en ook daar speelde de omgeving weer een centrale rol in het contact maken.
Gesprek met ervaringsdeskundige – lokaal 3 - BHM3.7JKH
“De opstelling van de tafels in deze ruimte staan voor mij symbool voor De Zorg. Heel netjes, heel professioneel, maar lastig contact maken.”, zeg ik met - een lach - tegen de twaalf jongedames. De verpleegkundigen-in-opleiding kijken stoïcijns van achter hun witte kantoortafels terug. “Wat bedoelt u?”, vraagt een bruinharige dame met luide stem van achteruit de nieuwe witte zaal met het - te verwachten - paneelplafond, glazen wanden en vloerbedekking waarop je iets kan laten vallen. Ik ben terug in De Zorg.
Foto: lokaal drie van De Academie: 'Gesprek met ervaringsdeskundige', vakcode BHM3.7JKH
“In het schema van De Academie staat ‘Gesprek met ervaringsdeskundige’. Ik ben een ervaringsdeskundige. Dus…”, verduidelijk ik, terwijl ik druk gebaar naar de afstand tussen hen en mij. Ik zie aan de ogen van de verpleegkundige dat ik nóg minder duidelijk ben geworden. Ik ben al vaker spreker geweest op dit onderwerp, maar ik voel me opeens weer helemaal een naïeve beginner. “Ik bedoel dat ik geen gesprek kan hebben in deze verschrikkelijke collegeopstelling. En zeg alsjeblief ‘je’. We moeten nog anderhalf uur.”, “Mag ik nog even naar de WC?”, onderbreekt de assertieve dame me in haar directe stijl. “Doe dat alsjeblieft, en als iemand nog koffie of thee wil doe het dan he.", vervolg ik mijn vrij wanhopige betoog, "Laten we het leuk hebben met elkaar. Ik heb wat plaatjes voorbereid, maar wil vooral in gesprek. Heeft iemand vragen of zo?”.
Alsof het afgesproken was beginnen de dames - luid babbelend over te dure haarproducten en vakantieplannen - tafels en stoelen te verplaatsen. De nette collegeopstelling verandert – zonder overleg – al vrij snel in een cirkel. We lijken elkaar gevonden te hebben in alle onhandigheid.
Ontwerp voor contact
Een methode - zienswijze - die veel gebruikt wordt om de gebruiker een passende ervaring te geven is Design Thinking. Ontwerpgericht denken. Een goed ontwerp spreekt voor zich, heeft geen gebruiksaanwijzing nodig, en helpt de gebruiker om te doen wat nodig is. Zoals een deurkruk helder laat weten wat de bedoeling is. Design Thinking is vooral bekend geworden van Apple, maar voor een café of zorginstelling geldt hetzelfde: design is alles.
Wat is het design van een zorginstelling? Loop maar eens door een ziekenhuis en vraag je af wat de omgeving je opdraagt om te doen. Alle bordjes, lijnen, lange gangen en kleine kamertjes vragen mijn inziens om de professional praktisch te volgen. De medische handeling staat centraal, niet de relatie. Waarschijnlijk is dit ontwerp vanuit efficiency denken ontstaan, wat ik persoonlijk voor een gebroken enkel wel kan waarderen. Het is daarmee wel moeilijk om menselijk contact te maken voor de spelers van theater De Zorg wanneer dat wel nodig is.
Lees over Design Thinking en de fysieke omgeving in Baanbreker.
Comments