'Hoi Rutger. Bedankt voor je mooie boek. Vooral de vraag “waarom hebben jullie eigenlijk niet ingegrepen” aan je familie komt binnen. Mijn vader revalideert momenteel in XXX en heeft veel moeite met het systeem en zijn plek daarin. Ingrijpen zal ik geloof ik niet snel doen, maar ik zal hem zeker op een andere manier steunen dan dat ik deed. Echt hele waardevolle nieuwe inzichten.'
Dit berichtje zette me aan het denken wat mijn inzichten zijn. Ik heb namelijk in mijn boek Hoofdstuk mijn autobiografische verhaal geschreven - om na een pittig herseninfarct mijn linkerhand te trainen - en wilde geen managementboek met lessen schrijven. Ik denk echter dat mijn eigen voornaamste persoonlijke inzichten - na mijn reis in de revalidatiezorg - zijn:
1) Het is buitengewoon normaal om klem te zitten in de revalidatiezorg. Deze week alleen al heb ik drie berichten ontvangen van mensen die vastlopen. Je bent niet normaal voor het systeem, maar erg normaal als mens.
2) Eenzaamheid is de gemene deler bij zowel afwijkende revalidanten als afwijkende professionals. Het bystander effect speelt ook hier een hoofdrol: Mensen kijken toe en vragen zich af wie ben ik om iets te doen?
3) Verdriet, boosheid en angst horen bij revalideren. De nadruk op positief denken werkt beklemmend. Soms zijn situaties gewoon k**.
4) Ons revalidatiesysteem is geweldig voor onpersoonlijke standaardsituaties. Het uitbesteden van het persoonlijke naar een psycholoog klopt niet; soms heb je gewoon iemand nodig die een arm om je heen legt.
5) Revalideren is leren leven met onzekerheid. De uitkomst van een revalidatietraject is onzeker. Accepteer dus niets voordat je er zelf aan toe bent.
'Heel veel deuren worden automatisch dicht gegooid. Beetje jammer vind ik dat.' (willekeurig berichtje)
Tip van de dag
Ga naast iemand staan die het moeilijk heeft, en kijk niet enkel toe. Maak contact, en help. Wie ben jij om iets te doen? Een medemens.
Leren en lef
Ik ben bezig met een online leermodule - naar aanleiding van autobiografische roman Hoofdstuk - over hoe je de ontwikkeling van een revalidant volgt in plaats het boekje. Mensen hebben de neiging om naar het boekje met standaardprocedures te kijken in plaats van contact te maken met de ander. Zekerheid wordt in structuren gezocht. Als je de standaardprocessen volgt valt je namelijk niets te verwijten. Zelf nadenken gaat zorgprofessionals dilemma’s opleveren want een revalidant volgt zelden het boekje. Niemand is normaal. Het vraagt daarmee om het lef om af te wijken, omdat je - als mens - denkt dat het nodig is.
'... hoe vindt u [revalidatiearts] dat ik het doe?,' vraag ik met zweet in mijn handen. 'volgens mij doet u het goed. Volgens het boekje.' (fragment roman Hoofdstuk)
Foto: maker onbekend