‘De Botanische revolutie is een staalkaart aan eigentijdse artistieke bespiegelingen op de ecologische en metaforische betekenis van de tuin’. (Centraal Museum Utrecht)
Afgelopen week was ik in het Centraal museum in Utrecht en werd welkom geheten met deze tekst. Nou ben ik best wat gewend met zielloze missie en visie statements van organisaties, maar ik vroeg me vooral af, terwijl ik mijn aandacht er moeilijk bij kon houden: “Wie verzint dit? Wie begrijpt dit? Wie keurt deze tekst goed?”. Kunst wordt regelmatig onterecht als elitair bestempeld; het zijn echter de bordjes bij die kunst die zorgen voor een hoge drempel. Hoe kunnen we kunst weer een plek weer een plek in de maatschappij geven?
Waarom moet kunst überhaupt een plek krijgen? De Snollebollekes trekken toch veel meer publiek en geen subsidie? Niets ten nadele van Rob Kemps en consorten, keileuk voor de liefhebber, maar kunst is iets anders dan vermaak. Het bijzondere van kunst is dat het ons een andere zienswijze kan geven. Het kan ons licht verstoren, irriteren, laten nadenken, verbinden, et cetera, en dat is zeer nodig met alle grote problemen in onze maatschappij van planeet tot Zorg. We hebben verstoring nodig.
Musea zijn opgezet als een openbare plekken waar iedereen kunst kan beleven. Net als een bibliotheek boeken toegankelijk probeert te maken en concertzalen muziek. Kunst is niet elitair. Kunst is gewoon kunst. Soms raakt het en soms niet. Soms is het goed en soms is het slecht. Kunst is heel normaal, en van ons allemaal. Het helpt dan niet als kunst elitair gemaakt wordt door er bordjes bij te plaatsen waardoor bijna iedereen zich spontaan dom voelt.
De bloemen refereren aan alternatieve interventies en aan een gelaagde en less straight’’ queer floriografie, zoals Jarman die in zijn dagboek Modern Nature omschreef’. (Centraal Museum Utrecht)
De bordjes lijken geschreven voor… tja voor wie eigenlijk? Ik kom vaak in musea, heb gestudeerd, ben schrijver, en toch begrijp ik er meestal weinig van. En dan is het gemiddelde taalniveau in Nederland B1. Dat betekent dat je een hoger taalniveau hebt als je deze zin kan lezen. En dat is geen compliment voor mijn schrijfstijl. In mijn werk met ‘professionals’ pleit ik regelmatig voor het taalniveau van een tienjarige. "Anders begrijpt de ander je niet". Dat geldt overigens net zo voor bijvoorbeeld De Zorg als De Kunsten. Voor ‘professionals’ blijkt het lastig om gewoon te zijn. Ze denken vanuit hun systeem. Dat mag echter geen excuus zijn. Volgens mij is het de rol van musea het om kunst toegankelijk te maken voor normale mensen.
Ik hoop dat we kunst weer in de maatschappij kunnen plaatsen, en ben blij met het werk van muurkunstenaar JanIsDeMan bij mij om de hoek. Geen ingewikkelde bordjes, maar gewoon kunst voor iedereen. Dat levert onverwacht spannende publieke discussies op leert de ervaring in Utrecht. Laten we kunst weer toegankelijk maken zodat het de maatschappelijke impact kan maken die het verdient.
‘Dit bordje geeft een confronterende ervaringsblik op de samenhang en structurele spanningen in onze Westerse cultuur tussen de zogenaamde elite en de maatschappij die elkaar steeds moeilijker kunnen begrijpen.’ (Ik)